Ilu jest Dolnoślązaków? Jak żyje się w naszym regionie na tle innych województw w Polsce? Z czego żyjemy? Jak zmieniły się nasze wynagrodzenia? Gdzie uczą się nasze dzieci? Odpowiedzi na te pytania przynosi najnowszy Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa dolnośląskiego. Opublikował go właśnie Urząd Statystyczny we Wrocławiu.
Liczba ludności w województwie dolnośląskim na koniec 2023 r. była niższa niż rok wcześniej (2879,3 tys. osób). Wskaźnik feminizacji nie zmienił się, natomiast zmniejszyła się gęstość zaludnienia oraz wskaźnik urbanizacji. Odnotowano mniejszą liczbę urodzeń i zgonów, a także małżeństw. Współczynnik przyrostu naturalnego na 1000 ludności w województwie dolnośląskim nadal pozostał na ujemnym poziomie. Wzrósł indeks starości i mediana wieku ludności.
Saldo migracji wewnętrznych i zewnętrznych było dodatnie. Według wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności w 4 kwartale 2023 r. populacja aktywnych zawodowo liczyła w województwie dolnośląskim 1442 tys. osób (więcej o 1,5% niż rok wcześniej), pracujących było 1399 tys. (więcej o 2,2%), bezrobotnych 43 tys. (mniej o 17,3%), a biernych zawodowo 907 tys. (mniej o 2,4%).
Współczynnik aktywności zawodowej w 4 kwartale 2023 r. wyniósł 61,4%, wskaźnik zatrudnienia – 59,6%, a stopa bezrobocia – 3,0%. Liczba pracujących w gospodarce narodowej w województwie dolnośląskim na koniec października 2023 r. wyniosła 1157,4 tys. osób (7,7% wszystkich w Polsce). Wśród nich większość stanowili mężczyźni (52,1%).
Najwięcej osób pracowało w przemyśle (23,9%), a następnie w handlu; naprawie pojazdów samochodowych (13,8%) oraz w budownictwie (6,4%). Średnia wieku pracujących w województwie dolnośląskim wynosiła 42,3 lata. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w 2023 r. zmniejszyła się r/r – w końcu grudnia w urzędach pracy zarejestrowanych było o 1,0 tys. bezrobotnych mniej niż rok wcześniej (spadek o 1,8%). Stopa bezrobocia rejestrowanego w końcu grudnia 2023 r. wyniosła 4,4% i była niższa o 0,1 p.proc. niż rok wcześniej oraz o 0,7 p.proc. niższa niż średnio w kraju. W 2023 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w ujęciu rocznym rosło szybciej niż w poprzednim roku (wzrost o 12,3% w skali roku wobec wzrostu o 12,1% w 2022 r.).
W 2023 r. w województwie dolnośląskim w skali roku zaobserwowano wzrost r/r przeciętnej liczby emerytów i rencistów pobierających świadczenia wypłacane przez ZUS, natomiast spadek liczby świadczeniobiorców KRUS. Jednocześnie utrzymał się wzrost wysokości świadczeń, zarówno przeciętnych nominalnych emerytalno-rentowych w systemie ZUS, jak i przeciętnych emerytalnorentowych wypłaconych przez KRUS. W 2022 r. przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę w gospodarstwie domowym wyniósł 2292,76 zł i był wyższy o 1,9% niż średnio w kraju.
Przeciętne miesięczne wydatki na 1 osobę wzrosły w większym stopniu niż dochody (5,8% wobec 3,6%), w związku z czym w porównaniu z 2021 r. zmniejszyła się nadwyżka dochodów nad wydatkami. W 2022 r. ze świadczeń pomocy społecznej skorzystało w województwie dolnośląskim 53,7 tys. osób i było to mniej (o 7,4%) niż rok wcześniej. Wskaźnik osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 10 tys. ludności wyniósł w województwie dolnośląskim w 2022 r. 186 osób i był niższy niż w latach wcześniejszych, a także był jednym z najniższych w kraju.
W ramach rządowego programu „Dobry Start” wypłacono 1,0 mld zł dla ponad 335 tys. uczniów, a Kartę Dużej Rodziny posiadało 85,8 tys. rodzin (wzrost o 30,6% r/r).
Na pomoc społeczną w 2022 r. wydano łącznie 237,9 mln zł (o 6,8 mln zł więcej niż w 2021 r.). Wskaźnik osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 10 tys. ludności wyniósł w województwie dolnośląskim 186 osób (w kraju – 241 osób), był niższy niż w latach wcześniejszych, a także był jednym z najniższych w kraju. Opiekę nad dziećmi do 3 lat w końcu 2022 r. w województwie dolnośląskim sprawowało 508 placówek (mniej o 0,4% r/r). Dysponowały one 21,6 tys. miejsc, a przebywało w nich w ciągu omawianego roku 28,8 tys. dzieci. Zarówno liczba miejsc, jak i liczba dzieci wzrosła względem roku poprzedniego.
Dolnośląskie nadal zajmowało w 2022 r. pierwsze miejsce w kraju pod względem odsetka dzieci w wieku do lat 3 objętych opieką w żłobkach i klubach dziecięcych oraz pod względem liczby miejsc w żłobkach i klubach dziecięcych w przeliczeniu na 1000 dzieci w wieku do lat 3.
Poprawiła się również dostępność do placówek wychowania przedszkolnego. W roku szkolnym 2022/23 w województwie dolnośląskim działały 1484 placówki tego rodzaju. Było to o 0,7% więcej niż rok wcześniej. W ramach systemu oświaty w omawianym roku szkolnym wychowaniem przedszkolnym objętych było 112,7 tys. dzieci, tj. o 5,1% więcej niż w poprzednim roku szkolnym. Na jedną placówkę przypadało 77,3 dzieci w wieku 3-5 lat (w kraju – 79,5), podczas, gdy rok wcześniej – 80,6 (odpowiednio 82,0). Ze wszystkich szkół ponadpodstawowych dla młodzieży w województwie dolnośląskim (490 placówek) w roku szkolnym 2022/23 największym zainteresowaniem uczniów cieszyła się nauka w liceach ogólnokształcących (43,7%) oraz w technikach (42,9%).
Z szerokiej gamy dostępnych kierunków kształcenia, najwięcej absolwentów ogólnozawodowych szkół średnich, ale także szkół branżowych I stopnia ukończyło kierunki z podgrupy inżynieryjno-technicznej (odpowiednio 19,3% i 42,6%), a kolejno – biznesu i administracji w przypadku szkół ogólnozawodowych (17,2%) oraz usług dla ludności w przypadku szkół branżowych (29,2%). Egzamin maturalny w 2023 r. zdało 82,1% wszystkich osób, które do niego przystąpiły, tj. 7,4 p.proc. więcej niż rok wcześniej, był to jednak wynik poniżej średniej krajowej (84,4%) i jeden z najniższych w kraju – jedynie w województwie lubelskim był niższy (81,8%). W 2022 r. w województwie dolnośląskim liczba mieszkań w zasobach mieszkaniowych wzrosła o 1,6%.
Na 1 osobę przeciętnie przypadało 31,7 m2 powierzchni mieszkalnej. Pod względem liczby mieszkań przypadających na 1000 mieszkańców (440) dolnośląskie zajmowało 2. miejsce w kraju. W 2023 r. do użytkowania przekazano 19,9 tys. nowych mieszkań (4. lokata w kraju) i było to mniej o 10,3% niż rok wcześniej. W ambulatoryjnej opiece zdrowotnej w 2022 r. odnotowano 25,6 mln porad lekarskich, o 0,7 mln (tj. o 2,9%) więcej niż przed rokiem. Na terenie województwa dolnośląskiego funkcjonowały 82 stacjonarne ogólnodostępne szpitale ogólne (o 2 mniej niż w 2021 r.).
W przeliczeniu na 10 tys. ludności przypadało, podobnie jak przed rokiem, 46 łóżek (w kraju 43). Na 1 łóżko w szpitalach ogólnych było 216 osób (o 14 osób mniej niż średnio w kraju). Na koniec 2022 r. prawo wykonywania zawodu medycznego i sprawowania opieki nad pacjentami w województwie dolnośląskim posiadało 13,2 tys. lekarzy (o 4,1% więcej niż w 2021 r.), 3,8 tys. lekarzy dentystów (wzrost o 3,5%), 23,5 tys. pielęgniarek (spadek o 1,9%) i 2,8 tys. położnych (wzrost o 4,6% r/r). Dolnośląskie wiedzie prym w lecznictwie uzdrowiskowym. W końcu 2022 r. dolnośląskie szpitale i sanatoria uzdrowiskowe (40 obiektów z 5,7 tys. łóżek) stanowiły 17,8% ogólnej ich liczby w kraju (1. lokata). W województwie dolnośląskim znajduje się największa liczba zabytków nieruchomych, natomiast pod względem liczby zabytków ruchomych nasze województwo zajmowało w 2022 r. 2. miejsce w kraju. W końcu 2023 r. w województwie działało 37 instytucji paramuzealnych (3. lokata w kraju), w tym 2 ogrody zoologiczne i 5 botanicznych (2. lokata). Zwiedziło je ogółem 3,9 mln osób (2. lokata w kraju), w tym ogrody zoologiczne 2,3 mln osób (1. lokata w kraju).
Odsetek wydatków budżetowych, jakie samorządy dolnośląskich gmin i miast na prawach powiatu przeznaczyły w 2022 r. na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego uplasowały województwo na 1. miejscu w kraju – zarówno ogółem, jak i w przeliczeniu na 1 mieszkańca. W 2023 r. w zakresie bezpieczeństwa publicznego odnotowano mniej przestępstw stwierdzonych przez Policję w zakończonych postępowaniach przygotowawczych niż przed rokiem (o 5,5%) oraz wyższą wartość wskaźnika wykrywalności sprawców przestępstw (o 2,0 p.proc.). Na terenie województwa zmniejszyła w skali roku liczba wypadków drogowych (o 4,1%). W wypadkach drogowych, w porównaniu do 2022 r., mniej osób poniosło śmierć, a także mniej osób zostało rannych (odpowiednio mniej o 11,6% i 5,5%).
Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w województwie dolnośląskim kształtuje się na bardzo wysokim poziomie na tle innych województw i kraju. W 2023 r. dostęp do 13 SYNTEZA Internetu w domu posiadało 93,9% gospodarstw domowych i było to więcej niż przeciętnie w kraju (o 0,6 p.proc.). W naszym województwie odnotowano 2. największy odsetek osób zamawiających lub kupujących przez Internet towary lub usługi do użytku prywatnego – 59,6% (w kraju 49,9%). W końcu 2023 r. w województwie dolnośląskim do rejestru REGON wpisanych było 14,3 tys. fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych, tj. o 7,1% więcej niż rok wcześniej. Na 10 tys. ludności przypadało 49 podmiotów tego rodzaju (w kraju 43) – 3. miejsce wśród województw; wskaźnik ten systematycznie rośnie. W 2022 r. aktywnie działało 7,3 tys. organizacji non-profit, tj. stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych, fundacji, społecznych podmiotów wyznaniowych oraz organizacji samorządu gospodarczego i zawodowego (wzrost o 5,8% w stosunku do 2020 r.).
Poniżej cały Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa dolnośląskiego w pliku pdf
źródło: Urząd Statystyczny we Wrocławiu