„Bezpieczny Dolny Śląsk – Bezpieczna Polska” to hasło wiodące tegorocznej, 12. już edycji Dolnośląskiego Kongresu Samorządowego. Wydarzenie, organizowane tradycyjnie przez Samorząd Województwa Dolnośląskiego, zgromadziło rekordową liczbę uczestników. Znaleźli się wśród nich m.in. Wicepremier i Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz, przedstawiciele samorządów, parlamentu, przedsiębiorcy, przedstawiciele organizacji pozarządowych, eksperci i dziennikarze. Gospodarzem kongresu był marszałek Paweł Gancarz.
– Jesteśmy na wrocławskim lotnisku, gdzie realizuje się wielka inwestycja wojskowo-cywila podwójnego zastosowania. To wspaniały przykład współpracy na szczeblach centralnym i regionalnym. Nie ma bezpiecznej Polski bez silnych regionów – mówił podczas konferencji inaugurującej wydarzenie wicepremier i Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz. –Podczas dzisiejszego spotkania będziemy podpisywać list intencyjny tworzący Dolnośląską Inicjatywę Zbrojeniową. Współpraca podmiotów branży obronnej będzie jednym z kół zamachowych polskiej gospodarki – dodał wicepremier.
– Wyjątkowy i historyczny dzień. Tematami Kongresu Samorządowego zawsze są najbardziej aktualne wyzwania. Będziemy dziś rozmawiać o bezpieczeństwie i wymieniać nasze doświadczenia. Na Dolnym Śląsku działa wiele firm szeroko pojętej branży zbrojeniowej, ich potencjał to ogromna szansa dla regionalnej gospodarki – dodał Paweł Gancarz, Marszałek Województwa Dolnośląskiego.
Dolnośląski Kongres Samorządowy to największa debata o przyszłości i rozwoju Dolnego Śląska, a także o najaktualniejszych wyzwaniach. Wydarzenie niezmiennie cieszy się dużym zainteresowaniem, a tegoroczna edycja zgromadziła rekordowe grono uczestników. Jednym z najważniejszych punktów dzisiejszego spotkania było podpisanie listu intencyjnego w sprawie utworzenia Dolnośląskiej Inicjatywy Zbrojeniowej. Jej sygnatariuszami zostali Ministerstwo Obrony Narodowej, Samorząd Województwa Dolnośląskiego, Polska Grupa Zbrojeniowa oraz dolnośląscy przedsiębiorcy sektora zbrojeniowego.
– Celem powołania Dolnośląskiej Inicjatywy Zbrojeniowej jest integracja przemysłowego, naukowego i administracyjnego potencjału Dolnego Śląska. Umożliwi to skuteczną wymianę doświadczeń i budowanie ważnych projektów w obszarze technologii obronnych – wyjaśnia marszałek Paweł Gancarz.
Dzisiejsze wydarzenie zainaugurowała rozmowa z wicepremierem, Ministrem Obrony Narodowej Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem, którą poprowadziła Agnieszka Gozdyra z telewizji Polsat. Głównymi tematami były m.in. powszechna służba wojskowa, dezinformacja w przestrzeni internetowej i medialnej oraz doświadczenia ubiegłorocznej powodzi i krajowy program budowy w większych miastach linii metra powiązanych z systemem schronów dla mieszkańców. Po niej wicepremier odpowiadał na pytania publiczności, a wśród nich nie zabrakło tematów obrony cywilnej oraz bezpieczeństwa żywnościowego i energetycznego Polski i Dolnego Śląska.
Dalsza część Kongresu została podzielona na cztery panele tematyczne:
O bezpieczeństwie narodowym i lokalnym
Kongres otworzyła debata „Kraj i region wobec zagrożeń. Czy jesteśmy bezpieczni?”, moderowana przez Agnieszkę Gozdyrę z Telewizji Polsat. W gronie zaproszonych gości znaleźli się Marszałek Województwa Dolnośląskiego Paweł Gancarz, Wojewoda Dolnośląski Anna Żabska oraz analityk wojskowy Jarosław Wolski. Dyskusja skoncentrowała się na roli regionów w systemie bezpieczeństwa państwa, współpracy cywilno-wojskowej oraz budowaniu odporności społecznej wobec zagrożeń międzynarodowych.
– Dziś jest czas na edukację. Możliwe, że przyjdzie czas, kiedy będzie konieczność powoływania do wojska. Jednak dziś musimy zrobić wszystko, żeby przygotować społeczeństwo na te chwile, które mamy nadzieje, że nie nadejdą, ale które mogą okazać się trudne. Szkolimy strażaków, goprowców, harcerzy, potrzebne są też szkolenia ratownicze dla młodzieży – mówił marszałek Paweł Gancarz.
– Potrzebujemy przeglądu sił i środków, konieczne jest też ogarnięcie łączności najważniejszych służb – policji, straży i wojska. Mamy za sobą ćwierć wieku zapaści – odtworzenie kadr, odpowiednich wytycznych czy infrastruktury to zadanie na lata – wyjaśnia ekspert Jarosław Wolski. – Nie możemy kopiować obcych rozwiązań. Dobre wzorce tak, ale nie przekładanie ich jeden do jednego. Jedno jest pewne, czasu mamy mało, bo historia wyraźnie przyspieszyła – dodaje.
– Musimy budować społeczną odporność. W ostatnich kilku latach żyjemy w permanentnym kryzysie: pandemia, wojna, powódź – to pokazuje, że musimy być gotowi zawsze i to na wiele różnorodnych zagrożeń – mówi wojewoda Anna Żabska.
Energia przyszłości – filar bezpieczeństwa
W drugiej części wydarzenia uczestnicy przyjrzeli się wyzwaniom związanym z transformacją energetyczną. Panel „Energia przyszłości – bezpieczeństwo w nowych czasach”, moderowany przez Kamilę Baranowską z portalu Interia, połączył głosy przedstawicieli administracji, sektora prywatnego i ekspertów branży energetycznej. Wśród zaproszonych znaleźli się m.in. Konrad Wojnarowski – podsekretarz stanu w Ministerstwie Energii, Wicemarszałek Województwa Wojciech Bochnak, posłanka Mirosława Stachowiak-Różecka, Wiceprezes Zarządu Tauron Nowe Technologie Roman Warchoł oraz redaktor naczelny portalu Energetyka24 Jakub Wiech. Rozmowa dotyczyła bezpieczeństwa energetycznego, inwestycji w odnawialne źródła energii, rozwoju sieci przesyłowych, budowy małych reaktorów jądrowych i roli samorządów w transformacji sektora energetycznego.
– Dziś kluczowe jest zbudowanie świadomości, że jesteśmy w stanie lokalnie sami budować naszą regionalną niezależność energetyczną. To już nie tylko energetyczny gigant – czyli Tauron – ale my wszyscy samorządowcy musimy współpracować nad nowymi rozwiązaniami, które zapewnią nam bezpieczeństwo – mówi wicemarszałek Wojciech Bochnak.
– Samorządowcy są na pierwszej linii w zakresie komunikowania ważnych decyzji. To oni biorą na siebie prowadzenie narracji o rozmaitych planach i zmianach, które będą ważne dla mieszkańców regionu – przykładowo lokowanie farm fotowoltaicznych czy wiatraków. Lokalny gniew skupia właśnie na samorządowcach – uzupełnia Jakub Wiech z portalu Energetyka24.
– Będąc wśród samorządowców muszę powiedzieć liczmy na siebie. Mówiąc o energii przyszłości musimy brać pod uwagę po pierwsze regionalny biznes – musimy wiedzieć jak sprawić, żeby przedsiębiorcy nadal chcieli się u nas lokować i działać. Ale z drugiej strony pamiętajmy o mieszkańcach i pięknych miejscach których na Dolnym Śląsku nie brakuje. A przy inwestycjach przyszłości musimy wiedzieć, że jednak nasze otoczenie się zmieni– dodaje Mirosława Stachowiak-Różecka.
– Zależy nam przede wszystkim na tym, aby zapewnić bezpieczeństwo energetyczne mieszkańcom. Pamiętamy jednak, że energia to podstawa dla przedsiębiorców, szczególnie tych większych. Kluczem do niezależności jest budowanie małych, lokalnych elektrowni i magazynów energii. Chcemy być partnerem samorządowców, chcemy rozmawiać z każdą gminą, aby zacząć inwestycje, które zapewnią nam bezpieczeństwo – mówi Wiceprezes Zarządu Tauron Nowe Technologie Roman Warchoł.
Inwestycje i infrastruktura jako gwarancja stabilności
Trzeci panel, zatytułowany „Inwestycje w infrastrukturę – podstawa bezpieczeństwa”, podkreślił znaczenie dobrze zaplanowanych inwestycji w drogi, transport publiczny, infrastrukturę energetyczną i cyfrową dla rozwoju oraz bezpieczeństwa regionu. Dyskusję poprowadził Jacek Prusinowski z Super Expressu, a wśród zaproszonych gości znaleźli się m.in. Michał Rado – Wicemarszałek Województwa Dolnośląskiego, Radosław Stępień – Prezes Polskiej grupy Lotniczej oraz wiceprzewodniczący dolnośląskiego sejmiku – Marek Łapiński i Cezary Przybylski. Uczestnicy zastanawiali się, jak zrównoważyć inwestycje infrastrukturalne z potrzebami lokalnych społeczności i jak zwiększyć odporność gospodarki regionu na kryzysy.
– Przywracanie linii kolejowych po kilkudziesięciu latach to niezwykle istotna inwestycja nie tylko w komfort przemieszczania się, ale także w nasze bezpieczeństwo. Dziś często tu powtarzane hasło „dual use” odnosi się także do kolei – to również transport sprzętu czy możliwość ewakuacji w sytuacji zagrożenia – mówi wicemarszałek Michał Rado.
– PKP to nie tylko transport, ale też szereg nieruchomości. Dziś wyposażamy nasze obiekty w ogrom infrastruktury związanej z bezpieczeństwem – ochrona, monitoring czy schrony to wszystko może służyć w sytuacji zagrożenia. Na co dzień współpracujemy ze służbami przeprowadzając różnego rodzaju ćwiczenia i to wszystko służy naszemu bezpieczeństwu – dodaje Kamila Wieczysta z-ca dyrektora PKP SA.
– Największe inwestycje w infrastrukturę leczniczą jak budowane przez samorząd województwa dolnośląskiego szpitale to powinny być inwestycje prowadzone przez państwo. My mamy to szczęście, że jesteśmy regionem bardzo dobrze rozwiniętym i możemy sobie na tak ogromne inwestycje pozwolić. Uznaliśmy, że jest to konieczne i robimy to z myślą o mieszkańcach regionu – wyjaśnia Cezary Przybylski, wiceprzewodniczący Sejmiku.
– W aglomeracji wrocławskiej mamy wiele wyzwań – chociażby połączenie lotniskowego terminala, w którym się teraz znajdujemy koleją z centrum miasta. To ma podwójne znaczenie, oczywiście komfort podróżnych, ale też możliwość transportu do niego towarów i sprzętu w razie sytuacji zagrożenia. Przebudowa wrocławskiego węzła kolejowego jest niezwykle istotną inwestycją i połączenie dworca z lotniskiem musi się w tym projekcie znaleźć – zaznacza Marek Łapiński wiceprzewodniczący Sejmiku.
Obrona cywilna i bezpieczeństwo codzienne
Kongres zwieńczyła dyskusja „Obrona cywila w regionach – wyzwania i priorytety”, który poprowadziła Ewa Wilczyńska z Gazety Wyborczej. W rozmowie uczestniczyli m.in. Renata Granowska – Wiceprezydent Wrocławia, radne Sejmiku Województwa Dolnośląskiego Małgorzata Calińska-Mayer i Monika Włodarczyk, a także przedstawiciele służb – płk Edward Chyła, Dowódca 16 Dolnośląskiej Brygady Obrony Terytorialnej, st. bryg. Piotr Grzyb z Państwowej Straży Pożarnej oraz prof. Wojciech Horyń z Akademii Wojsk Lądowych. Dyskusja skupiła się na roli samorządów w systemie obrony cywilnej, współdziałaniu służb i społeczności lokalnych w sytuacjach kryzysowych oraz edukacji obywatelskiej w zakresie bezpieczeństwa.
– Każda osoba funkcjonująca w samorządzie powinna znać przepisy, bo to jest początek procesu. Nasze doświadczenia ostatnich lat takie jak covid, katastrofa ekologiczna na Odrze, powódź czy wojna pokazują, że na co dzień nie każdy wie co robić w sytuacji zagrożenia. Temat edukacji jest kluczowy – mówi radna Monika Włodarczyk.
– Mamy odpowiednie przepisy wykonawcze, ale pierwszym i najważniejszym problemem jest edukacja społeczeństwa. Uczymy i szkolimy urzędników, ale mieszkańcy często są niewyedukowani. Każdy musi znać sygnały alarmowe i wiedzieć jak się po ich usłyszeniu zachować – dodaje radna Małgorzata Calińska-Mayer
– Wszyscy mówimy o poszczególnych odcinkach i zakresach przepisów, ale najważniejsze jest połączenie w spójną całość całego systemu. Edukacja – oczywiście – ale także współpraca służb, infrastruktura i odpowiednie finansowanie. W Szwajcarii miejsc w których obywatele mogą się schronić w razie zagrożenia jest na liczbę 120% liczby ludności, a w Polsce jest to na poziomie 2% – to pokazuje skalę potrzeb – zauważyła Renata Granowska, wiceprezydent Wrocławia.
Wspólna odpowiedzialność za przyszłość
Dolnośląski Kongres Samorządowy od lat jest miejscem merytorycznej debaty i wymiany doświadczeń między administracją, nauką i biznesem. Tegoroczna edycja, poświęcona bezpieczeństwu w jego wielu wymiarach – od militarnego, przez energetyczny, po społeczny – przypomina, że tylko współpraca i wzajemne zaufanie mogą zagwarantować stabilną przyszłość Dolnego Śląska i całej Polski.
Wydarzenie swoim patronatem honorowym objęli Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak Kamysz, Minister Infrastruktury Dariusz Klimczak, Minister Energii Miłosz Motyka oraz Związek Województw RP.