Urząd Statystyczny we Wrocławiu przygotował nową edycję corocznego „Raportu o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa dolnośląskiego”. W tej zapisanej na 190 stronach analizie szczególnie dużo miejsca poświęcono społeczeństwu Dolnego Śląska. Czego możemy dowiedzieć się o Dolnoślązakach?
W 2022 r. populacja województwa liczyła 2888,0 tys. osób (co stanowiło 7,6% ludności Polski) i w relacji do 2021 r. oraz 2015 r. była to liczba mniejsza odpowiednio o 0,3% (9704 osoby) oraz o 0,6% (16174 osoby).
Gęstość zaludnienia w województwie dolnośląskim w 2022 r. wynosiła 145 osób na km2
powierzchni ogólnej (tyle samo co rok wcześniej oraz o 1 osobę mniej w relacji do 2015 r.). W 2022 r. w miastach województwa dolnośląskiego mieszkało 67,5% mieszkańców, a 32,5% na wsi, stąd wskaźnik urbanizacji był mniejszy niż w 2021 r. i 2015 r. (odpowiednio o 0,3 p.proc. i o 1,7 p.proc.).
Wskaźnik feminizacji w 2022 r. wyniósł 108 i była to wartość równa wartości tego wskaźnika w poprzednich latach.
Na przestrzeni lat 2015-2022, liczba ludności województwa dolnośląskiego zmniejszyła się o 0,6%. W 5 powiatach wzrosła (najwięcej w powiecie wrocławskim – o 36,3%, średzkim – o 10,7% oraz we Wrocławiu – o 6,0%), a w 25 zmniejszyła się (w Wałbrzychu oraz powiatach górowskim i ząbkowickim odpowiednio o 11,8%, 8,9% i 8,8%). Spośród 169 gmin, w 38 zanotowano wzrost liczby ludności (największy w gminach Czernica, Długołęka i Siechnice – odpowiednio o 66,1%, 50,5% i 47,9%).
W pozostałych 131 gminach odnotowano spadek liczby ludności w okresie 2015-2022 – największy w gminach Duszniki-Zdrój (14,6%), Złoty Stok (12,7%) oraz Szklarska Poręba (12,4%).
W 2022 r. w strukturze ludności w województwie dolnośląskim największy udział stanowiła ludność w wieku produkcyjnym – 58,8% (2021 r. – 59,2%, 2015 r. – 62,8%), następnie grupa osób w wieku poprodukcyjnym – 23,9% (2021 r. – 23,5%, 2015 r. – 20,5%) oraz 17,4% liczyła ludność w wieku przedprodukcyjnym (2021 r. – 17,3%, 2015 r. – 16,8%). W 2022 r. 51,9% ludności województwa stanowiły kobiety.
W województwie dolnośląskim w 2022 r. liczba urodzeń wyniosła 22,7 tys. i była to wartość niższa niż w 2021 r. oraz w 2015 r. (odpowiednio o 7,0% i o 13,4%).
Liczba zgonów w 2022 r. w województwie osiągnęła wartość 36,1 tys. i było to mniej w relacji do 2021 r. (o 4,3 tys. – 10,6%) oraz więcej w porównaniu z 2015 r. (o 4,5 tys. – 14,4%).
W 2022 r. w województwie dolnośląskim osoby w wieku starszym (tj. 65 lat i więcej) stanowiły 20,4%, tj. o 0,6 p.proc. więcej niż w 2021 r. (o 4,2 p.proc. więcej niż w 2015 r.). Indeks starości (liczba osób w wieku 65 i więcej lat przypadająca na 100 osób w wieku 0–14 lat) w 2022 r. osiągnął wartość 139,8 (w 2021 r. – 134,8, w 2015 r. – 115,3), natomiast wskaźnik wsparcia międzypokoleniowego (liczba osób w wieku 85 lat i więcej przypadająca na 100 osób w wieku 50–64 lata) plasował się na poziomie 12,0 (w 2021 r. – 11,8, w 2015 r. – 8,8). Mediana wieku ludności wyniosła 42,7 lat (o 0,4 więcej niż w 2021 r. i o 2,1 więcej niż w 2015 r.), przy czym wyższa była dla kobiet niż dla mężczyzn (44,3 wobec 41,2), jak i mieszkańców miast aniżeli wsi (odpowiednio 43,4 i 41,2).
Współczynnik przyrostu naturalnego na 1000 ludności w województwie dolnośląskim od 2010 r. utrzymywał się na ujemnym poziomie. W 2022 r. współczynnik ten osiągnął wartość -4,6 i była to wartość większa w relacji do 2021 r. (o 0,9 pkt) oraz mniejsza w porównaniu z 2015 r. (o 2,8 pkt).
W ujęciu powiatowym, tylko w powiecie wrocławskim zanotowano dodatni przyrost naturalny (2,9), a najniższe wartości notowano w Wałbrzychu oraz powiecie kłodzkim (po -10,2) oraz w Jeleniej Górze i powiecie ząbkowickim (po -10,0). Spośród 169 gmin w województwie dolnośląskim, w 12 zanotowano dodatni przyrost naturalny – najwyższy w gminach Czernica (6,0), Długołęka (4,9) i Siechnice (4,7).
W pozostałych gminach przyrost był ujemny, najniższe wartości wskaźnika zanotowano w Ciepłowodach (-26,3), Dusznikach – Zdroju (-15,5) i Jedlinie-Zdroju (-14,2)
W 2022 r. współczynnik urodzeń w województwie dolnośląskim osiągnął wartość 7,9 i w relacji rok do roku oraz do 2015 r. zanotowano spadek (odpowiednio o 0,5 pkt i o 1,1 pkt).
W 2021 r. wśród przyczyn zgonów w województwie dolnośląskim największy udział miały zgony: z powodu chorób układu krążenia (43,0%), związane z nowotworami (19,7%), wynikające z zachorowania i powikłań po COVID-19 (16,4%), wynikające z chorób układu oddechowego (6,2%) oraz z przyczyn zewnętrznych (3,5%). Współczynnik zgonów niemowląt w 2022 r. w województwie dolnośląskim wynosił 3,9 i był niższy niż w 2021 r. (4,5) oraz wyższy niż w 2015 r. (3,8). W 2022 r. saldo migracji wewnętrznych w województwie dolnośląskim było dodatnie i wyniosło 3,7 tys. osób – więcej niż w 2021 r. (3,3 tys.) oraz w 2015 r. (2,7 tys.). Ogólne saldo migracji wyniosło 1,3 osoby na
1000 mieszkańców (1,1 w 2021 r., 0,9 w 2015 r.).
Saldo migracji zewnętrznych w 2022 r. wyniosło -0,1 tys. osób (wobec 0,3 tys. w 2021 r. i -1,9 tys. w 2015 r.). Ogólne saldo migracji zagranicznych w województwie w 2022 r. było bliskie zeru i wyniosło -0,04 osoby na 1000 mieszkańców i była to wartość niższa niż rok wcześniej (0,1) oraz większa w relacji do 2015 r. (-0,6).
Liczba dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego zwiększyła się względem poprzednich lat (wzrost o 31,5% w stosunku do roku 2015/16), a w porównaniu z rokiem 2020/21 był to wzrost o 2,9%. Spośród 107,3 tys. dzieci uczęszczających do placówek wychowania przedszkolnego, 80,4tys. z nich (75,0%) korzystało z placówek w miastach. Dzieci uczęszczające do placówek wychowania przedszkolnego w województwie dolnośląskim w roku 2020/21 stanowiły, podobnie jak rok wcześniej, 7,3% wszystkich takich dzieci w Polsce.
W województwie dolnośląskim, liczba dzieci uczęszczających do przedszkoli stanowiła 85,4% wszystkich dzieci uczęszczających do placówek wychowania przedszkolnego (w roku 2020/21, 84,5%). Średnio w województwie dolnośląskim, na 1000 dzieci w wieku 3-6 lat, 913 dzieci chodziło do przedszkola.
Współczynnik ten wahał się od 309 dzieci w gminie wiejskiej Oleśnica do 1316 w gminie Polanica-Zdrój, co oznacza że w tej gminie do przedszkola uczęszczało dużo dzieci z gmin ościennych. We Wrocławiu na 1000 dzieci przypadało 1051 dzieci w omawianej grupie wiekowej.
W 2022 r. wykształcenie wyższe posiadało 27,5% ludności w przedziale wieku od 15 do 89 lat. Następnie 26,8% mieszkańców miało wykształcenie policealne lub średnie zawodowe oraz 21,4% zasadnicze zawodowe.
W roku szkolnym 2021/22 w województwie działały 862 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży (w 2020/21 – 865, w 2015/16 – 803), do których uczęszczało 226,2 tys. uczniów. Wzrost liczby uczniów względem poprzedniego roku szkolnego wynosił 1,8%. Liczba absolwentów w roku szkolnym 2020/21 wyniosła 25,0 tys. i był to wzrost w relacji do roku szkolnego 2015/16 o 9,6%, oraz w relacji do roku
szkolnego 2019/20 o 7,4%.
W województwie dolnośląskim było 475 szkół ponadpodstawowych dla młodzieży (spadek o 0,6% w relacji do 2020/21 oraz wzrost o 3,7% w stosunku do 2015/16) oraz 104 szkoły policealne (wzrost o 1,0% względem roku 2020/21 oraz spadek o 41,9% do 2015/16). Wśród szkół ponadpodstawowych w roku szkolnym 2021/22 zwiększyła się liczba techników oraz szkół branżowych II stopnia (po jednej placówce, odpowiednio do 136 i 4). Liczba szkół branżowych I stopnia, specjalnych szkół przysposabiających do pracy oraz szkół artystycznych ogólnokształcących nie zmieniła się w stosunku do poprzedniego roku szkolnego (odpowiednio 128, 47 i 7 takich szkół). Zmniejszyła się liczba liceów ogólnokształcących (spadek ze 158 do 153 szkół).
Liczba uczniów w szkołach ponadpodstawowych wynosiła 104,7 tys. i był to wzrost w porównaniu z poprzednim rokiem o 3,1% oraz wzrost o 30,8% do roku 2015/16, natomiast w szkołach policealnych było 20,1 tys. uczniów i było to o 32,4% więcej niż w roku 2020/21 i o 10,5% więcej niż w roku 2015/16. W liceach ogólnokształcących uczyło się 42,5% wszystkich uczniów szkół ponadpodstawowych a w technikach 42,0% uczniów.
W roku szkolnym 2020/21 najwięcej absolwentów branżowych szkół I stopnia kształciło się w ramach podgrupy inżynieryjno – technicznej (40,2%) oraz usług dla ludności (31,2%). Większość absolwentów ogólnozawodowych szkół średnich, wykształciła się według podgrupy technologii teleinformacyjnych (21,4%), inżynieryjno – technicznej (20,2%), usług dla ludności (18,1%), lub biznesu i administracji (16,5%).
W roku akademickim 2021/22 w województwie dolnośląskim były 33 uczelnie (o 1 więcej niż rok wcześniej). W końcu 2021 r. liczba studentów wynosiła 116,3 tys. i była niższa od liczby studentów w roku 2020/21 o 0,7% (117,1 tys.) oraz o 12,1% niższa niż w roku 2015/16 (132,2 tys.). W roku akademickim 2021/22 istniała możliwość kształcenia na kierunkach stacjonarnych w 6 miastach województwa dolnośląskiego (w roku 2015/16 w 7). Najwyższy odsetek studentów studiów stacjonarnych odnotowano we Wrocławiu – 102 osoby na 1000 ludności, następnie w Legnicy (24 osoby) i w Kłodzku (17 osób).
Liczba pracujących według stanu na 31 grudnia 2021 r. w województwie dolnośląskim wynosiła 1136,0 tys. i była to wartość wyższa od liczby pracujących w 2020 r. i 2015 r. (kolejno: o 1,1% i o 5,9%).
W 2021 r. w sekcji rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo pracowało 3,5% pracujących (39,3 tys.) i był to spadek liczby pracujących względem 2020 r. i 2015 r. (kolejno: o 1,1% i o 55,9%.). W sekcjach przemysł i budownictwo, łączenie pracowało 31,7% osób pracujących (odpowiednio 284,7 tys. – 24,1% i 75,3 tys. – 6,3%) co stanowiło wzrost 1,1% r/r oraz 10,4% do 2015 r. W sekcjach handel; naprawa pojazdów samochodowych oraz transport i gospodarka magazynowa pracowało łącznie 21,0% pracujących (odpowiednio 167,8 tys. – 14,8% i 71,2 tys. – 6,3%) i był to spadek liczby pracujących względem 2020 r. (o 0,2%) i wzrost w stosunku do 2015 r. (o 10,1%). W sekcjach działalność finansowa i ubezpieczeniowa oraz obsługa rynku nieruchomości pracowało 3,6% osób pracujących (odpowiednio 23,8 tys. – 2,1% i 15,6 tys. – 1,5%) i był to wzrost względem 2020 r. (o 1,2%) i spadek do 2015 r. (o 12,1%). W sekcjach pozostałych usług pracowało 33,6% osób pracujących (381,6 tys.) i była to wartość wyższa niż w 2020 (o 1,6%) i w 2015 r. (o 11,8%).
W województwie dolnośląskim na 1000 mieszkańców liczba pracujących (bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób) wyniosła 279 osób (275 w 2020 r. i 255 w 2015 r.), przy 259 średnio w Polsce. W układzie podregionów województwa dolnośląskiego, najwięcej osób pracujących przypadło we Wrocławiu (434 osoby). W pozostałych jednostkach terytorialnych tego typu, wartość wskaźnika wynosiła od 200 osób pracujących w podregionie jeleniogórskim, 202 w podregionie wałbrzyskim przez
255 we wrocławskim do 282 osób w podregionie legnicko-głogowskim. We wszystkich podregionach zanotowano wzrost wskaźnika w stosunku do 2015 r. – od 1,1% w podregionie legnicko – głogowskim do 9,0% we Wrocławiu. W układzie gminnym liczba pracujących w przeliczeniu na 1000 mieszkańców wynosiła od 38 w Pęcławiu do 1258 w Kobierzycach (jedyna gmina, w której liczba pracujących była większa od liczby mieszkańców).
31 grudnia 2022 r. w województwie dolnośląskim zarejestrowanych było 54,0 tys. osób bezrobotnych i był to spadek względem 2021 r. (o 8,1%) jak i 2015 r. (o 46,0%). Stopa bezrobocia w końcu 2022 r. w województwie dolnośląskim osiągnęła poziom 4,5% (przy 5,2% w Polsce) i był to spadek względem 2021 r. (o 0,4 p.proc.) oraz w odniesieniu do 2015 r. (o 4,0 p.proc.).
W ujęciu powiatowym stopa bezrobocia rejestrowanego wynosiła od 1,5% w powiecie wrocławskim i 1,6% we Wrocławiu, do 15,7% w powiecie górowskim. W 5 z 30 powiatów województwa odnotowano wzrost stopy bezrobocia w ujęciu r/r (największy o 0,4 p.proc. w powiatach milickim i złotoryjskim).
Wśród osób bezrobotnych w województwie dolnośląskim w końcu 2022 r. 39,1% bezrobotnych stanowiły osoby pozostające bez pracy co najmniej od roku (w Polsce 40,5%) i był to spadek w porównaniu z 2021 r. (o 6,7 p.proc.) oraz wzrost w relacji do 2015 r. (o 3,1 p.proc.).
W województwie dolnośląskim w jednostkach zatrudniających więcej niż 9 osób przeciętne miesięczne wynagrodzenie w 2021 r. osiągnęło poziom 6242,88 zł i przekraczało poziom średniej krajowej o 4,0% (rok wcześniej o 3,1%). W porównaniu z 2020 r. nominalny wzrost wynagrodzeń wyniósł 9,6% (w kraju 8,6%), natomiast w porównaniu z 2015 r. – 48,5% (w kraju 44,6%).
Wynagrodzenia w województwie są stosunkowo zróżnicowane terytorialnie. Najwyższe przeciętne miesięczne wynagrodzenie odnotowane w powiecie lubińskim osiągnęło poziom 10076,64 z i było wyższe niż średnio w kraju o 67,9%; ponadto wynagrodzenia wyższe niż w Polsce wystąpiły we Wrocławiu oraz w powiatach: wołowskim, wrocławskim i polkowickim, a także w Wałbrzychu.
Najniższe wynagrodzenie – w powiecie wałbrzyskim wyniosło 4759,75 zł i stanowiło 79,3% przeciętnego w kraju; wynagrodzenia na zbliżonym poziomie wystąpiły ponadto w powiatach: milickim, górowskim i kamiennogórskim. Warto nadmienić, że w 2021 r. powiat lubiński zajmował, pod względem wysokości przeciętnego wynagrodzenia brutto, 1. miejsce w kraju. W plasującym się na drugim miejscu Jastrzębiu – Zdroju poziom wynagrodzeń nie przekroczył 9 tys. W skali roku wynagrodzenia najbardziej wzrosły w powiatach: wołowskim (o 15,0%), trzebnickim (o 13,5%) oraz lubińskim (o 13,0%). Najmniejszy wzrost wystąpił w powiatach oleśnickim (o 7,1%) i kamiennogórskim (o 7,8%).
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w 2022 r. ukształtowało się na poziomie 6994,61 zł (2. lokata w kraju po województwie mazowieckim – 7699,78 zł), wzrosło w porównaniu z rokiem poprzednim o 12,1% i było wyższe niż w kraju o 5,1%.
Wysokość przeciętnego wynagrodzenia była znacznie zróżnicowana w poszczególnych sekcjach PKD. Najlepiej zarabiali zatrudnieni w sekcjach informacja i komunikacja (11242,24 zł, tj. o 60,7% więcej od średniej wojewódzkiej) oraz działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (8644,17 zł, tj. o 23,6% więcej).
W pozostałych sekcjach poziom przeciętnych wynagrodzeń nie przekraczał średniej wojewódzkiej. Najniższe wynagrodzenie otrzymali pracujący w sekcji zakwaterowanie i gastronomia (4897,84 zł, tj. o 30,0% poniżej średniej wojewódzkiej).
W ciągu roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wzrosło we wszystkich sekcjach, w tym najbardziej w transporcie i gospodarce magazynowej – o 31,9% oraz działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej – o 12,2%.
We Wrocławiu przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w 2022 r. osiągnęło wartość wyższą o 2,5% niż w województwie dolnośląskim – wyniosło 7167,52 zł i w ciągu roku wzrosło o 11,3%.
Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wynika, że liczba emerytów i rencistów w 2022 r. wyniosła 676,8 tys. (co stanowiło 7,3% ogólnej ich liczby w kraju) i w porównaniu z rokiem poprzednim była niższa o 0,3% (podobnie, jak w kraju). Wśród nich dominowali świadczeniobiorcy z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych – 639,6 tys. (tj. 94,5%).
Wysokość przeciętnej emerytury i renty wypłacanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wynosiła na Dolnym Śląsku 2838,88 zł (w kraju 2869,01 zł) i wzrosła w stosunku do 2021 r. o 9,4%. Ta zmiana była większa o 2,3 p.proc. niż w roku poprzednim.
Znacznie niższe było przeciętne miesięczne świadczenie emerytalne i rentowe wypłacone przez KRUS rolnikom indywidualnym – 1543,12 zł (o 4,7% więcej niż w 2021 r.), było ono jednak o 2,8% wyższe od średniej krajowej. Województwo dolnośląskie zajmowało 4. miejsce w kraju pod względem wysokości świadczenia emerytalnego i rentowego wypłacanego rolnikom indywidualnym (po województwach: śląskim, lubuskim i zachodniopomorskim), a pod względem wysokości emerytury rolnej – 3. miejsce (po województwach śląskim i lubuskim).
Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę w gospodarstwach domowych w województwie dolnośląskim w 2021 r. wyniósł 2213,37 zł (tj. o 9,0% więcej niż w 2020 r. i o 50,4% więcej niż w 2015 r.) i był wyższy niż przeciętnie w kraju o 7,3%. Dolnośląskie zajmowało 2. lokatę w Polsce pod względem wysokości tego wskaźnika (po województwie mazowieckim – 2450,37 zł) i 5. lokatę, biorąc pod uwagę dynamikę w stosunku do roku ubiegłego.
Przeciętne miesięczne wydatki na 1 osobę wyniosły 1560,59 zł i było to więcej niż rok wcześniej o 15,1%, a także najwięcej spośród wszystkich województw. Poziom wydatków na 1 osobę w województwie dolnośląskim przekraczał średnią dla kraju o 18,6%.
Według stanu na 31 grudnia 2021 r. zasoby mieszkaniowe województwa dolnośląskiego liczyły 1274,2 tys. mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 90037,3 tys. m2 , w których znajdowało się 4682,3 tys. izb. W ciągu roku liczba mieszkań wzrosła o 1,4%, a w porównaniu z 2015 r. – o 12,1% (w kraju odnotowano wzrost odpowiednio o 1,1% i 8,8%). Przyrost liczby mieszkań w stosunku rocznym plasował województwo dolnośląskie na 3. miejscu w kraju po województwach pomorskim i wielkopolskim (gdzie odnotowano wzrost odpowiednio o 1,8% i 1,6%).
W 2021 r. w województwie dolnośląskim było zlokalizowanych 75,5 tys. lokali mieszkalnych
z mieszkaniowego zasobu gmin o powierzchni 3486,5 tys. m2 (z wyłączeniem lokali zamiennych i tymczasowych pomieszczeń), na które obowiązywały umowy na najem – 3. miejsce w kraju po województwach śląskim i mazowieckim. Na najem socjalny lokali mieszkalnych z mieszkaniowego zasobu gmin podpisanych było 6,0 tys. umów (3. lokata po województwach mazowieckim i śląskim), a na najem socjalny lokalu oczekiwało 8,7 tys. gospodarstw domowych (w tym 4,8 tys. w ramach wyroków eksmisyjnych).
Pod budownictwo mieszkaniowe w 2021 r. dolnośląskie gminy przekazały 18,4% całkowitej powierzchni gruntów przekazanych w kraju, co plasowało omawiane województwo na 1. miejscu w kraju. Zasób gruntów przeznaczonych w województwie dolnośląskim na budownictwo mieszkaniowe na koniec 2021 r. wyniósł 3306,7 ha (3. lokata po województwach małopolskim i śląskim), z tego 707,2 ha (21,4%) przeznaczone jest pod zabudowę wielorodzinną, a 2599,5 ha (78,6%) – jednorodzinną
Źródło: „Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa dolnośląskiego”. Z całym Raportem można zapoznać się tutaj (link).