Całodniowa wycieczka po kopalniach uranu i pozostałościach ściśle tajnych Zakładów Przemysłowych R-1 w Kowarach, wydobywających i przerabiających rudę uranu dla Związku Radzieckiego.
Jakie tajemnice kryje sudecki uran? Co wiemy o zakładach przemysłowych o zagadkowym kryptonimie „R-1”, które w okresie Polski Ludowej pracowały na potrzeby radzieckiego programu atomowego? Wycieczka obejmuje zwiedzanie pozostałości naziemnych części Zakładów Przemysłowych R-1 oraz podziemi kopalni uranu „Podgórze”.
Działalność kopalń uranu w Sudetach stanowi jeden z najbardziej ciekawych i tajemniczych powojennych wątków historii Dolnego Śląska. Ze względu na utajniony charakter zakładów dopiero po upadku bloku komunistycznego temat wydobycia uranu w Polsce mógł pojawić się w przestrzeni publicznej. Kopalnie uranu w Sudetach na skalę przemysłową działały w latach 1948–1963, wydobywając, przetwarzając i dostarczając rudę uranu do Związku Radzieckiego. Rzecz jasna działalność kopalń miała swój związek z trwającą wówczas zimną wojną i rozkręcającym się wyścigiem zbrojeń, w tym również zbrojeń atomowych.
Historia wydobycia uranu w Sudetach rozpoczyna się w Kowarach. To tutaj, na bazie dawnej kopalni rud żelaza „Wolność”, z dniem 1 stycznia 1948 roku powołano do życia „Kowarskie Kopalnie”, których zadaniem było wydobywanie i eksportowanie rud uranu do ZSRR. Na początku lat 50. nazwę kopalń zmieniono na Zakłady Przemysłowe R-1. Zakłady posiadały kilka oddziałów rozsianych w różnych miejscach na terenie Sudetów. W Kowarach działały kopalnie o nazwach: „Wolność”, „Podgórze” i „Liczyrzepa”. Dodatkowo w latach 60. w Kowarach powstał zakład przeróbki rud uranu, którego zadaniem była produkcja tzw. koncentratu uranowego. Szacuje się, że łącznie w kowarskich kopalniach wydobyto ponad 100 tys. ton rudy uranu, z zawartością 291 ton metalicznego uranu.
Na temat wydobycia uranu w Sudetach przez lata narosło wiele mitów i legend. Mówiło się o stałej obecności służb radzieckich, chorobie popromiennej i wykorzystywaniu do pracy więźniów. Jak było naprawdę? Co dziś pozostało po dawnych ściśle tajnych zakładach PRLu? Wspólnie wybierzmy się w teren i przekonajmy się sami.
Program wycieczki
Data wycieczki: 18.02.2023 r. (sobota)
Start i zakończenie: Kowary
Rozpoczęcie wycieczki: 9:00
Przewidywane zakończenie: około 17:00
Ilość uczestników (miejsc): do 40 osób
Minimalny wiek uczestników: od 10 lat
Program wycieczki obejmuje zwiedzanie pozostałości Zakładów Przemysłowych R-1 i podziemi kopalni uranu „Podgórze” (bilet do podziemnej trasy turystycznej wliczony jest już w cenę wycieczki). Trasa wycieczki obejmuje m.in.: Kowary Podgórze, sztolnię nr 7, hałdy kopalni uranu, nieczynny tunel kolejowy pod Przełęczą Kowarską, pozostałości zabudowań Zakładów Przemysłowych R-1 (bez wchodzenia do części prywatnych), zakład przeróbki rudy uranowej (oddział dekantacji, bez wchodzenia do środka), osadnik, sztolnia „Marta”, przejście podziemną trasą turystyczną kopalni „Podgórze”, sztolnie nr 19 i 19a.
Cena biletu: 89 zł – TU KUPISZ BILET